تست های غیر مخرب، همانطور که از اسم آن نیز مشخص است، آزمایشهایی می باشند که برای انجام آنها نیازی به تخریب قطعه و نمونه برداری نیست و در صورت لزوم میتوان تست های غیر مخرب ورق استیل را بدون اینکه به قطعه آسیبی برسد، روی تمامی قسمت های آن انجام داد. از این رو است که این آزمون ها را آزمایش غیر مخرب نامیده اند.
با استفاده از تست های غیر مخرب میتوان عیوب موجود در ورق استیل از جمله تخلخل و حفرههای داخلی، ترک و ناپیوستگی های سطحی و داخلی، ناخالصی ها و انواع عیوبی که در حین تولید و یا در حین کار تحت شرایط ویژه محیط کار ایجاد و شکل میگیرند را شناسایی و بررسی نمود. عملکرد و طول عمر هر قطعه در حین کار به نوع، اندازه، موقعیت عیب موجود در آن و عیوبی که در شرایط کاری در آن ایجاد می گردد، بستگی دارد. در مواردی، تعیین حد قابل قبول یا حد مجاز عیوب ضرورت مییابد. اندازه حد مجاز عیوب به حساسیت موقعیت کاری قطعه بستگی داشته و از اهمیت بیشتری برخوردار است. در مواردی اهمیت آزمایش های غیر مخرب ورق استیل برای اندازهگیری ترک و مقایسه آن با اندازه مجاز و برآورد طول عمر در ارتباط با آهنگ رشد و گسترش ترک، بویژه برای انواع ورق استیل که در معرض فشار های متناوب و یا در شرایط خوردگی قرار میگیرند، مشخص میشود. اگر اندازه ترک خیلی کوچک تر از حد مجاز باشد، در شرایطی این ترک تحت تاثیر فشار اعمال شده میتواند گسترش پیدا نکند و در نتیجه قطعه قادر به ادامه سرویس دهی خواهد بود. از این نظر برای کسب اطمینان از نرسیدن اندازه ترک به انداره بحرانی و وقوع شکست ناگهانی در ورق استیل اینگونه قطعات باید در حین کار و سرویس دهی بطور متناوب مورد بازرسی قرار گیرند.
آزمایشهای غیر مخرب فقط برای شناسایی عیوب به کار نمیروند، بلکه تعدادی از آنها برای تعیین نوع ساختار شبکه کریستالی، اندازهگیری ابعاد و ضخامت پوشش ها نیز به کار برده می شوند.
ویژگیها و مزایای آزمون های غیر مخرب ورق استیل
- امکان انجام آزمایشهای غیر مخرب روی انواع ورق استیل
- امکان انجام آزمایش های غیر مخرب مختلف به صورت همزمان یا متعاقبا یکی بعد از دیگری روی یک ورق استیل
- امکان تکرار آزمایشها روی یک ورق استیل
- کاهش هزینههای تولید با انجام این آزمایش ها در حین فرآیند تولید و شناسایی به موقع عیوب و جلوگیری از اتلاف بیشتر مواد و نیروی انسانی
- افزایش ایمنی با شناسایی به موقع عیوب در انواع ورق استیل حساس و جلوگیری از شکست زودرس آنها که میتواند به از بین رفتن تجهیزات و زیانهای مالی و در مواردی حتی زیانهای جانی منجر شود
- افزایش کیفیت تولید و بالا بردن درصد اطمینان در ارتباط با تولید قطعات سالم
- قابلیت حمل و نقل تجهیزات مربوط به این گونه آزمون ها و استفاده از آنها در محل کار
نکات قابل توجه قبل از انجام آزمایش های غیر مخرب ورق استیل
قبل از انجام آزمایشهای غیر مخرب به منظور افزایش درصد اطمینان نسبت به شناسایی عیوب لازم است نکات زیر مورد توجه قرار گیرند:
- نوع ورق استیل، فاز یا نوع فازهای موجود در ورق استیل، داشتن یا نداشتن قابلیت هدایت الکتریکی و مغناطیسی پذیری
- روش تولید ( ریختهگری، نورد، کشش، فورج و ...)
- داشتن یا نداشتن پوشش سطحی روی ورق استیل و نوع فرآیند پوششدهی
- نوع عملیات حرارتی انجام گرفته روی ورق استیل (در صورتی که قطعه تحت عملیات حرارتی قرار گرفته باشد)
- شکل هندسی قطعه و ابعاد آن به منظور پیشگویی اولیه از نوع عیب و موقعیت مکانی آن
- منشا عیب (مواد اولیه، فرآیند تولید) و علل آن
- عیوب ممکن و مورد انتظار از لحاظ نوع، اندازه و موقعیت
- عیوب مجاز در ورق استیل از لحاظ نوع، اندازه و موقعیت
- کسب هر گونه اطلاعات در ارتباط با سرتیفیکیت ورق استیل و شرایط محیط کار که میتواند به شناسایی دقیق عیب کمک کند
مبنای کار در آزمایشهای غیر مخرب ورق استیل
مبنای این کار مبتنی بر اساس استفاده از اصول فیزیکی به منظور آشکارسازی و شناسایی عیوب و ناهمگنی های موجود در ورق استیل می باشد. مراحل اساسی آزمایشهای غیر مخرب عبارتند از:
- کاربرد یکی از خواص فیزیکی مادهای که ورق استیل از آن ساخته میشود
- آشکارسازی و مشاهده تغییرات ایجاد شده در این خاصیت فیزیکی در ارتباط با وجود عیب یا ناهمگنی موجود در ورق استیل به کمک وسیله مناسب
- تعیین تغییرات ایجاد شده و تبدیل آنها به نتایج قابل تفسیر
- تفسیر نتایج بدست آمده و اظهار نظر در مورد کیفیت ورق استیل
در بررسی های غیر مخرب از روشهای مختلفی استفاده میشود. انتخاب روش به عواملی از قبیل نوع ورق استیل مورد بررسی، ابعاد و موقعیت عیب و همچنین درجه اطمینان در ارتباط با قابلیت روش آزمون غیر مخرب انتخابی برای آشکارسازی عیب بستگی دارد.
انتخاب هر روش آزمون غیر مخرب به اختلاف بین قابلیت آشکارسازی کوچکترین اندازه عیب مثل ترک با توجه به اندازه مجاز و همچنین میزان حساسیت و ایمنی ورق استیل در شرایط کاری آن بستگی دارد.
به کارگیری آزمونهای غیر مخرب مناسب برای قطعات ریختهگری و یا آهنگری شده با توجه به هزینه آنها، باید قبل از عملیات ماشینکاری بر روی آنها انجام گیرد و اگر دارای عیوبی بوده و قابل پذیرش نیستند کنار گذاشته شوند، البته چنانچه عیوب آنها سطحی و ریز باشد، در مرحله ماشینکاری قابل برطرف شدن می باشد.
انواع آزمونهای غیر مخرب ورق استیل
- بازرسی چشمی
- آزمون نشت
- آزمون مایع نافذ
- آزمون ذرات مغناطیسی
- آزمون جریان الکتریکی
- آزمون جریان گردابی
- آزمون ماوراءصوت یا اولتراسونیک
- آزمون رادیوگرافی
- آزمون نشر صوت
- آزمون حرارتی