آیا ظروف تخت استیل برای سلامتی انسان ضرر ندارد ؟

فهرست موضوعات

مقدمه

اینکه چه نوع ظروف تختی را جستجو کنیم؟ با این همه کلمات و اصطلاحات فنی ای که ما را احاطه کرده است، می تواند گیج کننده باشد. 10-18 چیست؟ استیل کربنی چیست؟ آیا بایست با ورق استیل کنار بیاییم؟ در مورد نقره چی؟ آیا چیزی بادوام می خواهید؟ به دنبال چیزی کم وزن و سبک هستید؟ آیا در جستجوی چیزی هستید که به راحتی کِدِر نشود؟ آیا به دنیال چیزی می گردید که به سادگی دچار زنگ زدگی نشود؟ متأسفانه نمی توانید هر چیزی را داشته باشید. از این رو لازم است در خصوص اولویت هایتان تصمیم بگیرید. در این مقاله مروری خواهیم کرد بر انواع ظروف تخت استیل.

تاریخچه ظروف تخت یا مسطح

چنگال ها، قاشق ها و کاردها در طول تاریخ به دلیل خصوصیات ضدباکتری و ضدقارچ بودن نقره، از این جنس ساخته می شدند. برخلاف فلزات سنگین دیگر، نقره سمی نیست. مضافاً اینکه این فلز (نقره) به مَدَد واکنش و ترکیب اش با ترکیبات گوگرددار که حاوی سم آرسنیک هستند، قادر است سمی بودن آرسنیک را نمایان سازد.
این موضوع مطرح نبود تا دهه 1970 میلادی که ساخت قاشق و چنگال از جنس استیل شروع شد. به لحاظ رشد و توسعه مداوم آنتی بیوتیک ها به خواص و ویژگی های ضدمیکروبی نقره در ظروف نقره ای، نه کمتر نیازمند بودیم. ظروف تخت استنلس به عنوان گزینه ای اقتصادی تر و به  صرفه تر ظهور یافتند. دلایل دیگری هم وجود داشت که ورق استیل را برجسته می ساخت، مثل مقاومت آن به زنگ زدگی و دوام آن حتی در دمای بالا.

اصطلاحات ظروف تخت

این زبان به وسیله سازندگان و سوداگران ظروف تخت خلق شده بود. اولین عدد مبین درصد کروم و دومین عدد حاکی از درصد نیکل در آلیاژ استیل است. آلیاژ عبارتست از فلزی که از امتزاج دو عنصر فلزی یا بیشتر به خاطر ایجاد استحکام یا مقاومت خوردگی ساخته شده است. سازندگان فولاد، به استیل کروم و نیکل می افزایند. تا آن را نسبت به زنگ زدگی مقاوم تر سازند لیکن افزودن زیاده از حد کروم و نیکل به استیل، آن را فلزی نرم تر خواهد ساخت. افزودن کربن به آلیاژ آن را محکم تر خواهد کرد اما مقاومت آن را بر علیه زنگ زدگی پایین می آورد.
دلیل اینکه معمولاً چاقوها تمایل بیشتری به زنگ زدگی دارند همین است. برای اینکه چاقوها به قدر کافی محکم و لبه آنها در مدت بیشتری تیزی خود را حفظ نماید. لازم است تا آن اندازه کروم و نیکل در آن ترکیب شود که قدرت مقاومت دربرابر زنگ زدگی ایجاد گردد. از آنجا که لبه دار بودن و تیزی برای قاشق و چنگال اهمیتی ندارد بدین لحاظ آنها را از گریدی نرم تر می سازند که مقاومت خوردگی بیشتری هم دارد.

8-18 و 10-18

حالا که بدین جا رسید باید گفت هیچ تفاوتی میان 8-18 و 10-18 وجود ندارد. این حیله ای در بازار بود که به وسیله سوداگران ابداع شده بود برای اینکه محصولاتشان از محصولات رقبا متمایز سازند. این دو دقیقاً استیل های مشابهی هستند. در موقع خرید استیل از کارخانه، خریداران ، ورق استیل304 را می خرند که حاوی 18 تا 20 درصد کروم و 8 تا 10 درصد نیکل است. آلیاژ مزبور فقط 0.08 درصد کربن دارد.

0-18

استنلس استیل 0/18 از نظر مقاومت خوردگی، کمی پایین تر از آلیاژ 8-18 یا 10-18 است زیرا نیکل ندارد. مهمتر از موضوع مقاومت دربرابر زنگ زدگی (به سبب وجود نیکل) این است که نیکل از لک شدن استیل نیز جلوگیری می کند. اما درست به محکمی و قدرت گریدهای دیگر استیل است که همین امر موجب می شود برای رستوران هایی که دارای بودجه محدود هستند، گزینه ای عالی محسوب شود. آلیاژ 0-18 همان ورق استیل 420 است.

0-13

اکثر چاقوهای مخصوص خوردن دسر و شام (غذاخوری) از استیل 0-13 ساخته شده اند چرا که این آلیاژ به حد کافی محکم و دارای لبه تیز و بُرنده است و در عین حال که مقاومت خوردگی خود را تا حدودی حفظ می کند. همچنین گرید ارزان تری نیز می باشد چون کروم و نیکل از آهن گرانترند. 0-13 همان ورق استیل 410 است.

انواع دیگر فولادهای زنگ نزن

آیا می دانید یکصد و پنجاه نوع مختلف استیل وجود دارد؟ در این مقاله قصد داریم فقط بر روی گریدهای غذایی تمرکز نماییم. هنگام خرید فولاد زنگ نزن از کارخانه، آنها خودشان با انواع گریدها آشناترند. آلیاژهای ذیل الذکر برای سازندگان ظروف تخت چندان رایج و معمول و مورد استفاده نیست به همین دلیل آنها هرگز در توسعه طرح نام گذاری نوع 10-18 اقدامی ننمودند.
ورق استیل 316 نوع دیگری از آلیاژهای ضد زنگ است که از مقادیر 16 درصد کروم، 10 درصد نیکل، 2 درصد مولیبدن، 2 درصد منگنز، 1 درصد سیلیسیم، 0.3 درصد گوگرد، کربن و آهن برخوردار است. افزودنی اولیه (فلز اصلی) در تمام آلیاژهای زنگ نزن، همان آهن می باشد. وجود عنصر کربن در آلیاژ متضمن استحکام آلیاژ تا حد ممکن است و عنصر مولیبدن هم آن را نسبت به خوردگی مقاوم تر ساخته و جوشکاری بر روی آن را تسهیل می نماید. از آنجا که این گرید بسیار قوی و مستحکم است، لذا ماشینکاری با آن دشوار می نماید. همین امر موجب گرانتر بودن آن می گردد. این گرید، آلیاژی است دارای بالاترین مقاومت دربرابر زنگ زدگی و همین موضوع سبب می گردد در محیط های خورنده و خشن که حاوی نمک زیاد هستند مثل سواحل و خود دریا، کاربرد بیشتری جهت ساخت ظروف و وسایل تخت پیدا نمایند.
ورق استیل 430 حاوی 17 تا 18 درصد کروم و 0.12 درصد کربن می باشد. از آنجا که این گرید، آلیاژی فرّومگنتیک است لذا مغناطیسی یا اصطلاحاً "بگیر" است برخلاف استیل 304 که غیرمغناطیسی یا اصطلاحاً "نگیر" می باشد. این گرید از نظر قیمت ارزانتر است لیکن فرم دهی و جوشکاری آن دشوارتر انجام می شود. به همین علت برای ساخت تزیینات خودرو، ماشین های ظرفشویی، یخچال ها، و در داخل دستگاه های لباس خشک کُنی مناسب تر می باشد. بسیار بعید است در ظروف تخت، استیل گرید 403 به کار رو..
ورق استیل گرید 440 قوی ترین و محکم ترین گونه این آلیاژها است. از میان تمام انواع آلیاژ های مختلف، این گرید (440) لبه تیز خود را (در چاقوها) در طولانی ترین زمان حفظ می کند و دوام دارد. این آلیاژ از چاقوهای فولاد کربنی سریع تر کُند می شود لیکن در زمینه خوردگی، مقاوم تر است.

آلیاژ های آستنیتی در مقایسه با آلیاژهای مارتنزیتی کروم دار

گریدهای سری 300 آستنیتی و گریدهای سری 400 مارتنزیتی اند. آستنیتی به معنای نگیر و غیرمغناطیسی است و مارتنزیتی عبارت است از نوع آلیاژ سخت و تُرد (شکننده) و کربن دار. یک راه ساده برای تشخیص میان این دو گرید مغناطیسی بودن آنها است. فولاد آستنیتی غیرمغناطیسی است در حالی که نوع مارتنزیتی مغناطیسی (بگیر) می باشد.